ช้างทั่วโลก

Home / ช้างทั่วโลก

ช้างทั่วโลก

ในปัจจุบัน ทั่วโลกมีสัตว์กลุ่มช้างที่ยังไม่สูญพันธุ์อยู่ทั้งหมด 3 ชนิดหรือสปีชีส์ แยกตามพื้นที่การกระจายตัวของช้าง ได้แก่ ทวีปแอฟริกา 2 ชนิด (สกุล Loxodonta spp.) และเอเชียอีก 1 ชนิด (Elephas sp.) ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็นอีก 4 ชนิดย่อยด้วยกัน

elephant of the world
ภาพช้างวาดโดย ภควัต ทวีปวรเดช

ข้อแตกต่างที่ใช้แยกช้างแอฟริกันออกจากช้างเอเชีย

  • ช้างแอฟริกันมีขนาดตัวโดยเฉลี่ยที่ใหญ่กว่าช้างเอเชียมากกว่าประมาณ 1 เมตร นั่นคือ ช้างแอฟริกันมีความสูงจากพื้นถึงหัวไหล่ประมาณ 3-4 เมตร ในขณะที่ช้างเอเชียสูงประมาณ 2-3.5 เมตร
  • ขนาดใบหูของช้างแอฟริกันจะมีขนาดใหญ่จนคลุมไปถึงหัวไหล ซึ่งใหญ่กว่าใบหูของช้างเอเชีย
  • หน้าผากของช้างแอฟริกันจะมีโหนกอยู่ 1 โหนกแต่ของช้างเอเชียจะมีด้วยกัน 2 โหนก
  • ช้างแอฟริกันมีฟันเขี้ยวคู่หน้าที่ยื่นออกมา หรือ “งา” ในทั้งสองเพศ แต่ช้างเอเชียจะพบในช้างตัวผู้เท่านั้น
ช้างทั่วโลก
ภาพวาดโดย ภควัต ทวีปวรเดช

ช้างแอฟริกา African elephant

ช้างแอฟริกา คือช้างที่อาศัยอยู่ในทวีปแอฟริกา ประกอบด้วยช้างแอฟริกันสะวันน่า (African savanna elephant, Loxodonta africanus) และ ช้างป่าแอฟริกัน (African forest elephant, Loxodonta cyclotis)  ความแตกต่างของ 2 สปีชีส์นี้คือ ช้างแอฟริกันสะวันน่าจะมีขนาดตัวที่ใหญ่กว่าช้างป่าแอฟริกันโดยเฉลี่ยประมาณ 1 เมตรทั้งในตัวผู้และตัวเมีย หากสังเกตจากชื่อก็จะพบว่า ช้างแอฟริกันสะวันน่าสามารถพบได้บริเวณทุ่งหญ้าสะวันน่าในทวีปแอฟริกา หรือในประเทศเคนย่า แซมเบียและนามิเบีย ซึ่งเป็นสถานที่ในภาพยนตร์การ์ตูนเรื่อง The Lion King นั่นเอง ในขณะที่ช้างป่าแอฟริกันจะอยู่อาศัยในป่าดิบชื้นบริเวณตอนกลางของทวีป เช่น ในประเทศกาบอนและคองโก สถานะในการอนุรักษ์ของช้างแอฟริกันสะวันน่าและช้างป่าแอฟริกัน คือ  ไม่มั่นคง (Vulnerable) (Blanc, 2008) ตามประกาศขององค์กรระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (International Union for Conservation of Nature, IUCN)

African savanna elephant
ช้างแอฟริกันสะวันน่า, African savanna elephant, Photo by Absalom Robinson from Pexels

ช้างเอเชีย Asian elephant

ช้างเอเชีย (Asian elephant, Elephas maximus) คือช้างที่อาศัยอยู่ในทวีปเอเชีย ซึ่งสามารถแบ่งเป็นชนิดย่อยหรือสปีชีส์ย่อยได้เป็น 4 ชนิด ประกอบด้วย

– ช้างเอเชียแผ่นดินใหญ่ หรือ ช้างอินเดีย (Mainland or Indian elephant, E. m. indicus) พบได้ในทวีปเอเชียตั้งแต่ประเทศอินเดีย เนปาล ภูฏาน จีน พม่า ลาว เวียดนาม ไทยและมาเลเซีย เป็นชนิดย่อยที่มีการกระจายมากที่สุดเมื่อเทียบกับชนิดย่อยอื่น ๆ

ช้างศรีลังกา (Sri Lankan Elephant, E. m. maximus) พบได้ในประเทศศรีลังกาเท่านั้น เป็นช้างเอเชียที่มีขนาดใหญ่ที่สุด และผิวหนังมีสีคล้ำที่สุด

ช้างสุมาตรา (Sumatran elephant, E. m. sumatranus) พบได้เฉพาะที่เกาะสุมาตราของประเทศอินโดนีเซีย ทั้งนี้ ช้างสุมาตราเป็นช้างที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์มากที่สุดเนื่องจากถิ่นที่อยู่อาศัยถูกทำลายและมีจำนวนเหลือไม่ถึง 3,000 ตัวทั่วโลก

ช้างบอร์เนียว (Borneo elephant, E. m. borneensis) หรือช้างแคระบอร์เนียว เป็นช้างที่มีขนาดตัวเล็กที่สุดในสัตว์ตระกูลช้างที่ยังมีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน  ช้างบอร์เนียวมีการกระจายตัวอยู่ตามหย่อมป่าบนเกาะบอร์เนียวของประเทศมาเลเซีย อินโดนีเซียและบรูไน

Asian elephant
Photo by Mohamed Nuzrath from Pixabay
Asian elephant
Asian elephant, photo by pen ash from Pixabay

อ้างอิง
Blanc, J. 2008. Loxodonta africana.  The IUCN Red List of Threaten Species 2008: e.T12392A3339343.
Choudhury, A., Lahiri Choudhury, D.K., Desai, A., Duckworth, J.W., Easa, P.S., Johnsingh, A.J.T., Fernando, P., Hedges, S., Gunawardena, M., Kurt, F., Karanth, U., Lister, A., Menon, V., Riddle, H., Rübel, A. & Wikramanayake, E. (IUCN SSC Asian Elephant Specialist Group) 2008. Elephas maximus. The IUCN Red List of Threatened Species 2008: e.T7140A12828813.
Fernando P, Vidya TNC, Payne J, Stuewe M, Davison G, Alfred RJ, et al. (2003) DNA Analysis Indicates That Asian Elephants Are Native to Borneo and Are Therefore a High Priority for Conservation. PLoS Biology, 1(1): e6. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.0000006.